ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ


Επιστολή του GEORGE RODGER Magnum
στο γιο του Jonathan

Kent 15 Ιουλίου 1970
Μόλις έλαβα το γράμμα σου και από
τις πρώτες σου φωτογραφίες. Μου άρεσε ιδιαίτερα αυτή που έκανες στο Stonehenge,όπου αντί για τις
ίδιες τις πέτρες φωτογράφισες τη σκιά τους. Ομολογώ ότι δυσκολεύομαι ν απαντήσω
στις ερωτήσεις σου, αλλά θα προσπαθήσω. Κι αν δεν αντιλήφθης αμέσως τι εννοώ,
πιστεύω πως θα καταλάβεις λίγο αργότερα. Η πρώτη σου ερώτηση είναι και η πιο σημαντική.
Νομίζω πως απαντώντας σ’αυτή, λίγο-πολύ απαντώντας και στις υπόλοιπες. Με ρωτάς:Tι πρέπει να κάνω για να γίνω
φωτογράφος σαν κι εσένα; Aν
δεν είχες βάλει αυτό το (σαν κι εσένα) στο τέλος της φράσης, η απάντηση θα
μου ήταν ευκολότερη. Πως μπορεί κανείς
να εξηγήσει κάτι που δεν έχει σχέση με την τεχνική, που δεν είναι χειροπιαστό,
αλλά ασαφές και πολύ προσωπικό; Για να είμαι ειλικρινής, είχα αγοράσει κάποτε
ένα βιβλίο για ερασιτέχνες φωτογράφους
και σκεφτόμουν να σου το χαρίσω στα γενέθλια σου. Στην πρώτη
σελίδα γράφει ότι το φως ταξιδεύει με
ταχύτητα 186 χιλιάδων μιλιών το δευτερόλεπτο και στην τελευταία ότι το μοναδικό
σημείο της φωτογραφικής μηχανής που δεν έχει ακόμα αναλυθεί είναι το κάδρο,
αυτό που βλέπεις όταν σηκώσεις τη μηχανή στο ύψος του
ματιού και σκόπευσης. Όμως επειδή θέλεις να γίνεις φωτογράφος σαν κι εμένα,
δεν θα σου χαρίσω αυτό το βιβλίο τελικά. Δεν με απασχολεί καθόλου αν το φως
ταξιδεύει με 186 χιλιάδες μίλια το δευτερόλεπτο, την ώρα η το χρόνο. Μου είναι εντελώς
αδιάφορο. Αντίθετα, είμαι πεισμένος ότι το κάδρο, που δεν έχει ακόμα αναλυθεί,
είναι αυτό που έχει σημασία. Φυσικά,
όταν κάποιος βρίσκεται πραγματικά στην αρχή πρέπει να μάθει δυο –τρία πράγματα σχετικά με την
τεχνική της φωτογραφίας. Πρέπει να το κάνει
αν θέλει να εκφραστεί αισθητικά με μέσα και εργαλεία απολύτως μηχανικά
όπως το διάφραγμα, οι ταχύτητες κλπ. Η γνώση τεχνικής είναι προϋπόθεση. Πρέπει
κανείς να την (ξεχάσει) αμέσως. Οι κινήσεις πρέπει να γίνονται αυτόματα, όπως
αλλάζεις τις ταχύτητες στο αυτοκίνητο, χωρίς σκέψη. Μονό έτσι μπορείς να συγκεντρωθείς
στο κάδρο σου, γιατί μέσα απ‘ αυτό καθορίζεται η σχέση μεταξύ της πραγματικότητας
και της φωτογραφικής της ερμηνείας που επιδιώκεις. Θυμήσου, οτιδήποτε βλέπεις
μέσα από τη φωτογραφική σου μηχανή είναι πραγματικότητα. Η φωτογραφία είναι το
κομμάτι που εσύ θα κρατήσεις άπαυτη την πραγματικότητα. Αυτό που βλέπεις μέσα
από την φωτογραφική σου μηχανή μπορεί να
είναι άσχημο. Η καρδία σου μόλις που ν‘ αντέχει στη φρίκη και τα μάτια σου να
θαμπώνουν από συμπόνια η κι από ντροπή
μερικές φόρες. Αλλά όλα αυτά είναι πραγματικότητα κι εσύ πρέπει να ξέρεις πώς
να τη χρησιμοποιήσεις. Νομίζω πως κανείς δεν θα μπορούσε να σε συμβουλέψει πώς
να χρησιμοποιείς την πραγματικότητα, εκτός κι αν σου έλεγε να είσαι πάντα τίμιος με τον εαυτό σου, αλλά κι αυτό
είναι πολύ γενικό αόριστο. Βεβαίως ποτέ δεν θα μπορέσεις να ερμηνεύσεις φωτογραφικά την πραγματικότητα
και να κανείς μια καλή φωτογραφία αν δεν
καταλάβεις αυτό που συμβαίνει γύρω σου. Πρέπει αποκτήσεις μια σχέση με αυτό που
φωτογραφίζεις . Πρέπει να πλησιάσεις τόσο όσο χρειάζεται, αλλά όχι περισσότερο,
ώστε να διατηρήσεις την οποία αντικειμενικότητα σου. Είναι σαν να παρακολουθείς μια θεατρική παράσταση από
την πλατεία μαζί με τους θεατές και ταυτόχρονα να συμμετέχεις στην σκηνή μαζί
με τους ηθοποιούς. Δυστυχώς δεν υπάρχει συνταγή γ ‘αυτού του είδους τη (συμμέτοχη). Είναι κάτι σαν ένστικτο, βγαίνει από μέσα σου.
Εξαρτάται ίσως από την προσωπική σου αντίληψη για τον κόσμο κι από την
ικανότητα σου να αντιλαμβάνεσαι και να αποδέχεσαι τον τρόπο ζωή των άλλων
ανθρώπων . Δεν θα κατάφερνες πολλά (πετώντας) σ‘ εξωτικούς προορισμούς με μια
πανάκριβη και καλογυαλισμένη φωτογραφική μηχανή κρεμασμένη στο λαιμό σου και με
την απαίτηση ο κόσμος να γυρίζει για σου
προσφέρει την αποκλειστικότητα που ψάχνεις, την καλή φωτογραφία. Αντί γ‘ αυτό, πάρε
ένα παλιό αυτοκίνητο εγγυημένο για μερικές δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα και δεις
που θα σε βγάλει. Κάποιος είπε πως όσο μεγαλύτερες θα είναι οι δυσκολίες που θα
αντιμετωπίσεις τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχεις , τόσο καλύτερος θα γίνεις. Έτυχε
ποτέ να παρατηρήσεις ένα χαμαιλέοντα; Είναι ένα είδος σαύρας που έχει δυνατότητα
ν‘ αλλάζει το χρώμα του και να προσαρμόζεται
στο περιβάλλων που βρίσκεται. Γίνεται πράσινος
στο χορτάρι, γκρίζος στη λάσπη, κλπ. Είναι μια ικανότητα πολύ χρήσιμη, που θα
μπορούσες να αναπτύξεις. Δεν λέω βεβαία να γίνεις μελαψός στο Vizagatapam η κατάμαυρος στο Βangassu, αλλά πρέπει να βρεις τον τρόπο να μην δείχνεις
λευκός σε κανένα απ‘ αυτά τα μέρη. Κάθε
έθνος, κάθε ράτσα, κάθε φυλή έχει τη δική
της ηθική, την υπερηφάνεια, της, την δικής την αξιοπρέπεια, τις δικές της συνήθειες. Πολύ συχνά εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους. Εσύ πρέπει
να αποδέχεσαι και να σέβεσαι αυτά τα
πράγματα και όσο περισσότερο τα γνωρίζεις, τόσο το καλύτερο για σένα. Ανέπτυξε
την προσαρμοστικότητα σου σε διαφορετικά περιβάλλοντα, σε βαθμό τέτοιο ώστε να αισθάνεσαι σαν στο σπίτι σου τόσο στο τσαντίρι ενός βεδουίνου
όσο και στα βασιλικά ανάκτορα. Μάθε ξένες γλώσσες, όχι μονό ευρωπαϊκές αλά και
αραβικά ,σουαχιλι, ουραντού. Θυμήσου να
μην βιάζεσαι ποτέ ανατολικά του Σουέζ
αλλιώς όλοι θα γελάσουν μαζί σου. Μαθέ να τρως με ξυλαράκια η και με τα χέρια
χωρίς, για το θεό, η μάλλον τον Αλλάχ,
να χρησιμοποιήσεις ποτέ το αριστερό χέρι . Κι όπου κι αν βρεθεί απόφυγε τα τρυκ . Μια καλή φωτογραφία βασίζεται πάντα
στην αλήθεια και στην ακεραιότητα. Τα τρυκ είναι μονό γι αυτούς που θέλουν ωα δικαιολογήσουν την έλλειψη ταλέντου, την
ανικανότητα τους να συνθέσουν
μια φωτογραφία χωρίς τεχνάσματα. Φρόντισε η σύνθεση της
εικόνα ς σου να είναι τίμια, καθαρή,
δυνατή, με σαφή περιγράμματα. Είναι ζήτημα σχεδίου κι όσο
πιο συγκεκριμένο και σαφές είναι τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί. Νομίζω πως αυτά
είχα να σου πω προς το παρόν. Έτσι τα βλέπω εγώ
και δεν ισχυρίζομαι ότι έχω απαραίτητα
δίκιο. Σκέψου όμως με αφορμή αυτά
που σου γράφω και μη βιάζεσαι παρά πολύ . Εμένα μου χρειάστηκαν περισσότερα από τριάντα χρόνια για να καταλάβω και να ξεκαθαρίσω λίγο
τα πράγματα. Δεν περιμένω από σένα να τα
χωνεψεις μέσα σε μια ώρα. Αλλά, σε ικετεύω, μη μου γράψεις πάλι την επόμενη εβδομάδα για
να μου πεις ότι αυτό που πραγματικά θέλεις να κανείς μόλις τελειώσεις το
σχολείο είναι να γίνεις …πιλότος σε βομβαρδιστικό?

Mε όλη μου την αγάπη
Ο πατέρας σου.

Ο George Rodger (1908-1995),γεννήθηκε
στην Βρετανία και ήταν ένα από τα τέσσερα ιδρυτικά μελή του Μagnoum, to 1947.
κάλυψε τον δεύτερο παγκόσμιο
πόλεμο για το περιοδικό LIFE
,Οι φωτογραφίες του από την Αφρική
και την απελευθέρωση των κρατούμενων στο ναζιστικό στρατόπεδο Βergen-Belsen ,έχουν καταγραφεί στην παγκόσμια
συλλογικοί μνήμη των τελευταίων 50 ετών.